W dzisiejszym wpisie kontynuujemy przygodę z analizą polskiego procesu o ustalenie płci. W poprzedniej części pisałem o dokumentach i informacjach, które należy zgromadzić przed rozpoczęciem postępowania. Jeżeli ten etap masz zakończony, to możesz zasiąść do sporządzenia pozwu i nad tym zagadnieniem się właśnie pochylimy. Na początek opiszę wybrane kwestie formalne, o których trzeba pamiętać, a w następnym wpisie przejdziemy do tego, jak pozew o ustalenie płci sensownie uzasadnić. Przestrzegam przed wykorzystywaniem gotowych wzorów, które można znaleźć w sieci, ponieważ często są nieaktualne lub zawierają błędy. Może to niepotrzebnie wydłużyć i skomplikować postępowanie. Standardowo przypominam, o czym szerzej pisałem tutaj, że proces cywilny jest rygorystyczny i sformalizowany. Jeżeli Twojej sprawy nie prowadzi radca prawny lub adwokat, to zachęcam przynajmniej do skonsultowania projektu pozwu z wyspecjalizowanym prawnikiem.
Co należy wskazać w pozwie o ustalenie płci?
W pierwszej kolejności trzeba oczywiście oznaczyć datę, sąd i strony procesu, a więc Ciebie i rodziców. Konieczne będzie podanie Twojego imienia, nazwiska, adresu oraz numeru PESEL. W przypadku rodziców wystarczą imiona, nazwiska i adresy. Pamiętaj, że adresy muszą być aktualne, ponieważ odbieranie korespondencji w toku procesu ma bardzo duże znaczenie. Jeżeli pomylisz się w adresie rodziców, to sąd nie doręczy im prawidłowo pozwu i sprawa nie będzie mogła się dalej toczyć. Jeżeli pomylisz się w swoim własnym adresie, to możesz przegapić wezwanie na rozprawę, co z kolei może mieć daleko idące konsekwencje. Pilnowanie korespondencji jest bardzo ważne. Pamiętaj też, że pozew musi zostać przez Ciebie odręcznie podpisany, najlepiej pełnym imieniem i nazwiskiem.
Przed jakim sądem toczy się proces o ustalenie płci?
Żeby oznaczyć sąd, musisz rzecz jasna ustalić, gdzie skierujesz pozew. W przypadku ustalenia płci, będzie to zawsze sąd okręgowy a w jego ramach wydział cywilny. Pozostaje jednak pytanie, który z dziesiątek sądów okręgowych konkretnie? Zgodnie z ogólną zasadą, decyduje miejsce zamieszkania rodziców. Pozew należy więc skierować do tego sądu okręgowego, który obejmuje obszarem swojej właściwości ich miejsce zamieszkania. Jeżeli każde z rodziców mieszka w obszarze właściwości innego sądu, wybór należy do Ciebie.
Otwarte pozostaje pytanie, czy możesz umówić się z rodzicami na wybór innego sądu, np. takiego bliżej Twojego miejsca zamieszkania. Opinie w tym zakresie są podzielone, jednak próbować można. Wymaga to sporządzenia odpowiedniej umowy, mądrze zwanej prorogacyjną, którą należy załączyć do pozwu. W najgorszym wypadku, jeżeli sąd takiej umowy nie uzna, to przekaże sprawę sądowi właściwemu, co nieznacznie wydłuży postępowanie.
Jakie żądanie powinien zawierać pozew?
W pozwie musisz sformułować wyraźne żądanie, a więc wskazać, że domagasz się ustalenia, że jesteś odpowiednio mężczyzną (w przypadku transmężczyzn) lub kobietą (w przypadku transkobiet). Nie pisz, że domagasz się zmiany imienia, bo sąd cywilny nie ma uprawnień do wydania decyzji w tej sprawie. Na zmianę imienia przyjdzie czas po uzyskaniu wyroku. Nie pisz też, że wnosisz o zgodę na zmianę płci, sprostowanie aktu urodzenia, czy cokolwiek innego. To są formalnie inne roszczenia, rozpatrywane w innych trybach. Nas interesuje jedno bardzo konkretne żądanie – ustalenie płci. I tyle. Trzeba je też oczywiście uzasadnić, ale o tym już w kolejnym wpisie.
Jakie inne wnioski może lub powinien zawierać pozew o ustalenie płci?
W pozwie trzeba z całą pewnością powołać dowody, a więc zawrzeć w tym celu stosowne wnioski dowodowe. Rozwinę ten temat w jednej z dalszych części cyklu, poświęconej w całości dowodom. Dotychczas poruszałem ten problem we wpisie odpowiadającym na pytanie, jak zakończyć proces o ustalenie płci na pierwszej rozprawie, do którego lektury serdecznie zachęcam.
Czasami jest także możliwe, a niekiedy nawet potrzebne, złożenie i innych wniosków. Mogą one dotyczyć zwrotu kosztów procesu, zwolnienia od kosztów sądowych, ustanowienia kuratora, rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym, zorganizowania rozprawy w formie telekonferencji i tysiąca innych spraw. Wszystkiego nie sposób tutaj opisać, ale warto mieć świadomość, że możliwości jest wiele.
Ile kosztuje pozew o ustalenie płci?
O kosztach procesu o ustalenie będzie jeszcze mowa, bo temat jest ciekawy. W tym miejscu trzeba natomiast zaznaczyć, że pozew należy odpowiednio opłacić. Opłata sądowa w sprawach o ustalenie płci wynosi 600 zł, ponieważ tyle przewiduje taryfikator dla pozwów o ochronę dóbr osobistych i innych praw niemajątkowych. Tymczasem w nauce prawa przyjmuje się, choć oczywiście nie jednogłośnie, że płeć, a względnie poczucie przynależności do danej płci, jest dobrem osobistym, które podlega ochronie.
Niekiedy, ale to doprawdy w pojedynczych przypadkach zdarza się, że sąd pobiera od pozwu o ustalenie opłatę podstawową wynoszą 30 zł. Możesz więc zaryzykować i uiścić opłatę w tej właśnie wysokości. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że sąd wezwie Cię do uiszczenia prawidłowej jego zdaniem opłaty, a więc tej wynoszącej 600 zł. Pamiętaj, że jeżeli pozwu prawidłowo i terminowo nie opłacisz, to nie wywołała on żadnych skutków. Sąd taki pozew po prostu zwróci.
Jeżeli jednak nie jesteś w stanie opłacić pozwu, to możesz wystąpić z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych. Możesz to zrobić jeszcze przed złożeniem pozwu, albo już w samym pozwie. Należy wtedy opisać swoją sytuację majątkową i wyjaśnić sądowi, dlaczego nie dasz rady uiścić opłaty od pozwu. Obowiązkowo trzeba również załączyć wypełniony i podpisany formularz oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, którego wzór znajdziesz tutaj.
Co należy załączyć do pozwu?
Przede wszystkim dowody, które powołujesz i którymi dysponujesz. W praktyce będzie to zwykle odpis aktu urodzenia i opinie lekarskie. Poza tym warto załączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej, w postaci kwitu z kasy sądu lub potwierdzenia przelewu. Pozew wraz załącznikami należy złożyć w trzech egzemplarzach, lub ewentualnie dwóch, jeśli pozywasz tylko jednego rodzica. Oryginał pozwu jest dla sądu, a jego odpisy (kopie) dla pozwanych rodziców.
Niedopełnienie omówionych tu wymogów będzie skutkowało wzywaniem przez sąd do usunięcia braków formalnych, co wydłuży postępowanie. Jeśli nie usuniesz tych braków w terminie, to sąd zwróci pozew i znów, nic się nie wydarzy. Tragedii wprawdzie nie ma, bo taki pozew można złożyć ponownie. Trochę jednak szkoda czasu i nerwów, dlatego standardowo doradzam ostrożność i korzystanie z profesjonalnej pomocy. 🙂
Dodaj komentarz